A C T U E E L

Op deze pagina vindt u een overzicht van recent beschikbaar gekomen informatie over de tijgermug en andere gezondheidsbedreigende invasieve exoten.
Voor nadere gegevens wordt via een link telkens verwezen naar betreffende documenten danwel (onderdeel van de) webpagina.

Tijgermug – actualiteiten

• Minister VWS weigert regeling te handhaven
• Minister vaardigt regeling uit voor aanpak tijgermug
• RIVM dringt aan op wettelijke maatregelen en preventief gebruik bestrijdingsmiddelen
• Minister geeft antwoord op kamervragen over vangsten tijgermug
• Havenziekenhuis adviseert ex-knokkelkoortspatiënten uit de buurt te blijven van Lucky bamboobedrijven
• Massale oproep aan overheid om in actie te komen tegen invoer tijgermuggen
• Importeur Lucky bamboo meldt vangst tijgermuggen
• Filiaal Intratuin gestopt met inkoop Lucky bamboo vanwege risico tijgermug
• Opnieuw tijgermuggen in de Lucky bamboo-kassen
• Persbericht Stichting CLM naar aanleiding van vangsten
• Voor de derde keer kamervragen over de tijgermug
• Ingedroogde tijgermuggen wellicht ongeschikt voor virusonderzoek
• Universitair hoofddocent meldt waarneming tijgermug op school Pijnacker

Invasieve exoten – actualiteiten

• Tweede Kamer neemt motie aan voor betere aanpak gezondheidsbedreigende exoten
• Voortbestaan Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten onzeker

Rode vuurmier – actualiteiten

• Minister houdt documenten over rode vuurmier geheim
• Ministerie doet niets aan import rode vuurmier
  

Ambrosia – actualiteiten

• Gezondheidsaspect ontbreekt in ambrosia-filmpje Ministerie LNV

Minister VWS weigert regeling te handhaven

Uit vangstgegevens blijkt nu dat twee (van de negen) importbedrijven van Lucky bamboo nog steeds tijgermuggen invoeren. Hiermee handelen zij in strijd met het uitdrukkelijke wettelijke voorschrift, dat de geïmporteerde plantjes vrij moeten zijn van tijgermuggen. Toch weigert het de Minister van VWS handhavend op te treden. Voor meer informatie zie Aanpak door overheid, par. 3.8.

Minister vaardigt regeling uit voor aanpak tijgermug

De minister van VWS heeft na lang aandringen van de Tweede Kamer (drie series kamervragen en een motie) een wettelijke regeling uitgevaardigd om te voorkomen dat tijgermuggen met Lucky bamboo het land inkomen. Het is echter nog de vraag of de regeling voldoende “muggen-proof” zal blijken te zijn.
Voor meer informatie zie Aanpak door de overheid, par. 3.7

RIVM dringt aan op wettelijke maatregelen en preventief gebruik bestrijdingsmiddelen

Het RIVM heeft de minister van VWS op 9 september 2008 dringend geadviseerd om wettelijke maatregelen te nemen om te voorkomen dat tijgermuggen in Nederland worden ingevoerd via de import van Lucky bamboo. Dit omdat de naleving van wettelijke maatregelen afdwingbaar is, in tegenstelling tot het huidige convenant.
Tevens dringt het RIVM erop aan om de importbedrijven te verplichten om al het water waarmee de plantjes in aanraking komen preventief te behandelen met een biologisch bestrijdingsmiddel. Daarmee wordt de kans verkleind dat eitjes en larfjes van de tijgermug, die met de plantjes mee uit China zijn gekomen, zullen uitgroeien tot volwassen exemplaren die zich hier kunnen vestigen en verspreiden.
In een reportage op RTL-nieuws laat de minister weten “aan maatregelen te werken”.
Voor de brief van het RIVM, de reportage van RTL-nieuws en commentaar: zie Media en parlement, paragraaf 5.12.

Minister geeft antwoord op kamervragen over vangsten tijgermug

Op 22 augustus 2008 heeft de minister van VWS antwoord gegeven op de door PvdA en CU gestelde kamervragen.
Uit de antwoorden blijkt dat de minister van VWS eindelijk de gezondheidsrisico’s van tijgermuggen erkent, maar dat hij desondanks niet van plan is om de import van Lucky bamboo op korte termijn aan te pakken. De minister meldt dat hij onderzoek laat uitvoeren naar mogelijke andere invoerroutes (wegverkeer vanuit Zuid-Europa, import autobanden), terwijl een effectieve aanpak van de enige bewezen invoerroute achterwege blijft.
Voor de antwoorden en het commentaar daarop: zie Media en parlement, paragraaf 5.12.

Havenziekenhuis adviseert ex-knokkelkoortspatiënten uit de buurt te blijven van Lucky bamboobedrijven

Het Havenziekenhuis te Rotterdam (gespecialiseerd in tropische ziekten, zoals knokkelkoorts) adviseert mensen die knokkelkoorts hebben gehad “om vooral niet in de buurt van kassen te komen waar men producten kweekt danwel invoert die een risico vormen in verband met de tijgermug.” Dit betekent dat zij uit de buurt moeten blijven van kassen met Lucky bamboo. Een en ander blijkt uit een bericht van een ex-knokkelkoortspatiënt.
De adresgegevens van kassen waar Lucky bamboo staat (of heeft gestaan) zijn te vinden op pagina Lucky bamboo, paragraaf 2.3.

Massale oproep aan overheid om in actie te komen tegen invoer tijgermuggen

Ex-knokkelkoortspatiënten melden hun ervaringen
Op de website van de Telegraaf wordt massaal gereageerd op het artikel dat verschenen is in de krant van 17 juni. Velen willen dat de overheid er nu onmiddellijk voor zorgt dat er geen tijgermuggen meer worden ingevoerd met de import van Lucky bamboo uit China. Onder hen een aantal mensen die knokkelkoorts hebben gehad. Hieronder hun reacties:

Importeur Lucky bamboo meldt vangst tijgermuggen

Effecten knokkelkoorts gebagatelliseerd
In AD Den Haag van 16 juni is een artikel verschenen dat om meerdere redenen opmerkelijk is. Er wordt een beeld geschetst van de mogelijke gevolgen van een knokkelkoortsinfectie, die geen recht doet aan de werkelijkheid. Een eerste infectie kan al heel vervelend zijn, maar zeker een tweede besmetting, met een ander serotype van het virus, kan door het optreden van inwendige bloedingen tot de dood leiden.
Verder is opmerkelijk dat één van de vier importeurs, waar in juni 2008 tijgermuggen werden aangetroffen, in de publiciteit treedt. Teunis Jan Klein van het in Bleiswijk gevestigde bedrijf Oriental Group (waar het eerste tijgermuggenconvenant is getekend) meldt dat op zijn bedrijf in juni 2008 “een tijgermug” in de val is gevonden.
Telefonische navraag leert dat het waarschijnlijk niet één tijgermug betrof, maar meerdere.

Filiaal Intratuin gestopt met inkoop Lucky bamboo vanwege risico tijgermug

Hoofdkantoor Intratuin adviseert alle filialen geen Lucky bamboo meer in te kopen
In een artikel in AD Groene Hart van 18 juni wordt aangegeven dat de tijgermug zich ook in het Groene Hart zou kunnen gaan verspreiden, vanuit Lucky bamboobedrijven die gevestigd zijn in de - aan Leimuiden grenzende - gemeenten Uithoorn (de Kwakel) en Aalsmeer.
De planteninkoper van Intratuin in Ter Aar meldt in het artikel dat hij al geruime tijd geleden is gestopt met de inkoop van lucky bamboo. Hij heeft daartoe besloten wegens het risico van tijgermuggen.
Bij telefonische navraag blijkt het hoofdkantoor van Intratuin al enige tijd geleden al haar vestigingen dringend geadviseerd te hebben om geen Lucky bamboo meer in te kopen vanwege het risico op tijgermuggen. Voor zover bij het hoofdkantoor bekend, hebben alle filialen gehoor aan gegeven aan dit advies.

Opnieuw tijgermuggen in de Lucky bamboo-kassen

"Succesvol" beleid van minister VWS gaat onderuit
Uit een onlangs van het ministerie van VWS ontvangen overzicht met vangstgegevens blijkt dat in juni 2008 voor het eerst sinds lange tijd weer tijgermuggen zijn gevangen in de kassen van bedrijven die Lucky bamboo importeren. Bij in totaal 4 van de 10 heeft de Plantenziektenkundige Dienst vastgesteld dat er tijgermuggen in de daar opgestelde vallen zaten.
In maart 2008 noemde de minister van VWS het beleid nog succesvol, omdat er sinds het afsluiten van het tweede convenant (in oktober 2007) geen tijgermuggen meer waren gevangen. Voor hem was dit reden om een motie van de Tweede Kamer (die aandrong op quarantainemaatregelen) naast zich neer te leggen.
Uit de recente vangsten blijkt echter dat het beleid - 3 jaar na de eerste ontdekking van tijgermuggen in Lucky bamboo-kassen - nog steeds niet effectief is.
Voor de lijst met vangstgegevens en meer informatie over dit onderwerp: zie pagina Onderzoek, paragraaf 4.2.

Persbericht Stichting CLM naar aanleiding van vangsten

Naar aanleiding van de nieuwe vondsten van tijgermuggen heeft Stichting CLM een persbericht uitgebracht. Uit de vangsten blijkt dat het beleid van de Minister van VWS niet bepaald zo succesvol is als hij eerder had voorgespiegeld. Op basis van dat "succesvolle" beleid had hij in maart een motie (waarin de Kamer hem opriep quarantainemaatregelen te treffen) naast zich neergelegd.
Voor het persbericht zie Media en parlement, paragraaf 5.11.

Ministerie weigert lijst importeurs bekend te maken

VWS wil vertrouwensrelatie met bedrijven niet op het spel zetten
Het ministerie weigert al sinds jaar en dag de namen openbaar te maken van de importbedrijven in relatie tot de aantallen tijgermuggen die er worden gevangen. De vangstgegevens zijn daarom gekoppeld aan valnummers, zonder dat bekend wordt gemaakt welk bedrijf bij welk valnummer hoort. Dit om de privacy van de bedrijven te beschermen.
Nieuw is dat het ministerie nu ook zelfs weigert bekend te maken welke 10 bedrijven op dit moment Lucky bamboo importeren. Als reden wordt genoemd de vertrouwensrelatie tussen het ministerie van VWS en de bedrijven.
Voor meer informatie over dit onderwerp: zie pagina Onderzoek, paragraaf 4.2.

Voor de derde keer kamervragen over de tijgermug

Naar aanleiding van de berichten over de tijgermuggen die in juni 2008 in de vallen waren gevonden, hebben de ChristenUnie en PvdA kamervragen gesteld. In het daarbij uitgebrachte persbericht geven de indieners aan dat het beleid nu echt effectiever moet worden, en dat de ministers openheid moeten geven over de locaties van de bedrijven waar tijgermuggen worden gevonden.
Voor de kamervragen en het persbericht: zie Media en parlement, paragraaf 5.12.

Ingedroogde tijgermuggen wellicht ongeschikt voor virusonderzoek

Ministerie ontkent bestaan van document "verse tijgermuggen"
Uit een recent van het ministerie ontvangen offerte, die in augustus 2007 was opgesteld voor continuering van het verspreidingsonderzoek na oktober 2007, blijkt dat de onderzoekers van RIVM, WUR en PD betwijfelden of de onderzochte tijgermuggen eigenlijk wel geschikt waren voor het uitgevoerde virusonderzoek. Bij dit onderzoek is bij geen enkele tijgermug het denguevirus aangetroffen.
De onderzoekers achtten het niet uitgesloten dat muggen door de wijze van vangen, bewaren en transporteren teveel ingedroogd waren om er virussen in te vinden.
Dat er geen virussen waren gevonden, zou in dat geval dus absoluut niet betekenen dat de tijgermuggen ook werkelijk virusvrij waren.
Daarom is er in het najaar van 2006 door de onderzoekers een onderzoeksvoorstel "verse tijgermuggen" uitgebracht, aldus het eerdergenoemde (door de onderzoekers opgestelde) projectvoorstel.
Gevraagd om toezending van dit onderzoeksvoorstel, stelt het ministerie: "het onderzoeksvoorstel 'verse tijgermuggen' wordt wel genoemd, maar bestaat niet." Het zou volgens het ministerie gaan om een document dat nooit voltooid is en ook nooit aan VWS is aangeboden.
Voor de betreffende offerte en meer informatie over dit onderwerp: zie pagina Onderzoek, paragraaf 4.4.

Universitair hoofddocent meldt waarneming tijgermug op school Pijnacker

Universitair hoofddocent Maatschappelijke Gezondheidszorg van Erasmus MC in Rotterdam, dr. Jan Hendrik Richardus, meldde in BN/ de Stem van 2 juli 2008 dat hij enige tijd geleden een tijgermug zag (en doodsloeg) tijdens het bezoek aan een school in Pijnacker.
Navraag heeft geleerd dat het ging om de Scholengroep Pijnacker, in de Meidoornlaan, en dat het ging om een waarneming uit mei 2006.
Vanwege zijn ervaringen met tijgermuggen tijdens zijn jarenlange verblijf in Noord-Thailand, is Richardus er 100% zeker van dat het een tijgermug betrof. Hoe de tijgermug op deze plek kwam is onduidelijk. De dicktstbijzijnde (bekende) Lucky bamboo-kas ligt op 7 kilometer afstand, terwijl de actieradius van een tijgermug zo'n 300 meter is.
De tijgermug is dus mogelijk als verstekeling (bijvoorbeeld van van Lucky bamboo?) in de school terechtgekomen, of er is/was een Lucky bamboo importerend bedrijf in de buurt van de school gevestigd dat niet bekend is bij de Plantenziektenkundige Dienst.
Voor de tekst van het krantenbericht en meer informatie over dit onderwerp: zie pagina Media en parlement, paragraaf 5.9.

Tweede Kamer neemt motie aan voor betere aanpak gezondheidsbedreigende exoten

In juli 2008 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen over gezondheidsbedreigende invasieve exoten (zoals bijvoorbeeld de tijgermug). Ze constateert dat het huidige toezicht beperkt is, er geen eenduidige ministeriële verantworodelijkheid is en de overheid onvoldoende prioriteit geeft aan bestrijdingsmaatregelen. Ze verzoek daarom de verantwoordelijkheid van ministers bij gezondheidsbedreigende bio-invasies helder vast te leggen, zodat slagvaardiger opgetreden kan worden. Tevens vraagt de kamer aan het kabinet om aan het in oprichting zijnde Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten (COIE) een adequaat budget toe te kennen voor opstellen risixo-analyses, bestrijdingsplannen, monitoring, communicatie en de formulering van beleidsadviezen.
Voor de tekst van de motie en meer informatie over dit onderwerp: zie pagina Media en parlement, paragraaf 5.10.

Voortbestaan Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten onzeker

Het is af te wachten of het kabinet de motie over invasieve exoten zal uitvoeren. Temeer omdat omstreeks dezelfde tijd door een vertegenwoordiger van het ministerie van LNV tijdens een overleg werd gemeld dat het kabinet geen nieuwe commissies wil. Naar verluidt zou het COIE dus zeker niet doorgaan in de vorm, zoals beschreven in de nota invasieve exoten. In plaats daarvan zou het de bedoeling dat er een soort netwerk van experts komt, dat ingeschakeld danwel ingehuurd kan worden als dat nodig is. Er zou wel een meldpunt blijven.
In dit verband is het mogelijk ook een veeg teken dat het COIE wel een website heeft (www.coie.nl) maar dat deze al maanden "in onderhoud" is.
Voor meer informatie over de in oprichting zijnde COIE: zie pagina Andere invasieve exoten, paragraaf 8.2.

Minister houdt documenten over rode vuurmier geheim

In april 2008 vraagt de maker van deze site met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om toezending van alle documenten over de rode vuurmier. Pas eind 2008 zendt het ministerie van LNV hem het besluit op zijn verzoek.
Bij het ministerie blijken verschillende documenten over de beruchte mier aanwezig te zijn, onder andere een nota met de titel: Solenopsis invicta: een gevaarlijke en potentiële ‘invasive alien’.
De minister besluit echter deze documenten geheim te houden, onder het mom dat de documenten persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren bevatten. Als dit al het geval is (wat ernstig wordt betwijfeld) biedt de Wob de mogelijkheid om de documenten te anonimiseren vóór openbaarmaking. De minister heeft van deze mogelijkheid echter geen gebruik gemaakt.
Het ministerie, dat op haar website burgers oproept om waarnemingen van invasieve exoten te melden, laat zelf de bevolking in het ongewisse over de aanwezigheid van deze gevaarlijke exotische mier.
Voor meer informatie over het Wob-verzoek en de reactie van de minister van LNV daarop: zie pagina Andere invasieve exoten, paragraaf 8.4.

Ministerie doet niets aan import rode vuurmier

LNV ontkent schade aan landbouw en natuur
Uit recent ontvangen informatie blijkt dat al langere tijd door de Plantenziektenkundige Dienst wordt geconstateerd dat rode vuurmieren Nederland binnenkomen via de import van goederen, zoals bijvoorbeeld ficussen uit de Verenigde Staten.
Ondanks de schade die deze mierensoort op tal van gebieden kan aanrichten (waaronder de volksgezondheid), onderneemt de overheid hier niets tegen.
Als reden wordt gegeven dat de rode vuurmier geen schade zou opleveren voor landbouw of natuur. Daarmee ontkent het ministerie van LNV de feiten en praktijkervaringen in tal van landen, zoals de Verenigde Staten.
Voor meer informatie over het standpunt van LNV en de rode vuurmier: zie pagina Andere invasieve exoten, paragraaf 8.4.

Gezondheidsaspect ontbreekt in ambrosia-filmpje Ministerie LNV

Het ministerie van LNV heeft in september 2008 een drietal filmpjes over invasieve exoten op haar website gezet, waaronder een filmpje over ambrosia. Op zich een goed initiatief om de problematiek via een filmpje onder de aandacht van de burgers te brengen, maar de uitwerking laat zeer veel te wensen over.
Voor het filmpje en het commentaar daarop: zie pagina Andere invasieve exoten, paragraaf 8.5.